Wrzesień 2022 r. - Istotne zmiany w ustawie o drogach publicznych
Tytułem wstępu
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, pierwotna publikacja 15 kwietnia 1985 r. (Dz. U. nr 60 poz. 14, z licznymi zmianami), ma już swoje lata. Nie muszę dodawać jakie ma ona znaczenie dla wszystkich korzystających z dróg – nie tylko w formie przejazdów (przykładowo, powyżej w tej zakładce pod wspólnym tytułem „Z życia wzięte…” przedstawiono wiele form korzystania z nich, a to nie wszystkie, są jeszcze te nielegalne). Zatem można zgodzić się z tym też, że przepisy w niej ujęte mają istotne znaczenie dla porządku prawnego.
Ustawa ta stosownie do potrzeb społecznych i gospodarczych była wielokrotnie nowelizowana. Tak też stało się w ustawie… !!! z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg i niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1768), a konkretnie w art. 3 tej ustawy, który dotyczył zmiany ustawy o drogach publicznych.
Nie jest to jedyna zmiana dotycząca tych dróg, zaistniała w tym czasie. Ta druga z tych istotnych czy wręcz kluczowych była bardziej wprost i dotyczyła rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1518) o czym jest w teksie pt. „Ważne, a nawet bardzo ważne dla wszystkich zarządców/zarządów dróg publicznych
(i nie tylko) od 21 września 2022r.” zamieszczonym powyżej.
A zatem, głównie z kronikarskiego obowiązku, przedstawiam powyższe zmiany. Czas na wnikliwe ich omówienie nastąpi w kolejnych publikacjach.
(Szanowny czytelniku - w tym miejscu prośba lub uwaga. Jeśli interesuje Ciebie wiedza skąd biorą się zapisy zmian, to przeczytaj poniższy tekst. Jeśli nie, tj. interesuje Ciebie ścisłe stosowanie przepisów w praktyce, skorzystaj proszę z tekstów ujednoliconych lub poczekaj na urzędowe obwieszczenie z tekstem jednolitym)
Art. 2 ust. 2
Uchylono zapis odnoszący się do kategoryzacji dróg i równolegle zmodyfikowano zapis ust. 3, co skutkuje tym że mamy zapisany prawnie podział na drogi zamiejskie i ulice oraz ich klasy, ujęte w ust 1,
ust. 3. Drogi publiczne ze względów funkcjonalno-technicznych dzielą się na drogi zamiejskie i ulice oraz klasy, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351 oraz z 2022 r. poz. 88, 1557 i 1768).
Art. 4 - definicje
pkt 1 - zmieniona definicja: pas drogowy - wydzielony liniami rozgraniczającymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym jest lub będzie usytuowana droga;
pkt 2 - zmieniona definicja: droga - budowlę składającą się z części i urządzeń drogi, budowli ziemnych, lub drogowych obiektów inżynierskich, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, stanowiącą całość techniczno-użytkową, usytuowaną w pasie drogowym i przeznaczoną do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, ruchu osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt;
pkt 2a - dodany: urządzenie drogi - obiekt lub urządzenie, w tym obiekt lub urządzenie budowlane, związane funkcjonalnie z drogą lub ruchem drogowym, w tym kanał technologiczny;
pkt 2b - dodany: urządzenie obce - obiekt lub urządzenie, w tym obiekt lub urządzenie budowlane, w szczególności wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne lub elektroenergetyczne, niezwiązane funkcjonalnie z drogą lub ruchem drogowym, z wyjątkiem kanału technologicznego;
pkt 3 - ulica (uchylony);
pkt 4 - torowisko tramwajowe (uchylony);
pkt 5 - zmieniony: jezdnia - część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów, składającą się z pasa albo pasów ruchu, z wyjątkiem torowiska wydzielonego z jezdni;
pkt 6 - chodnik (uchylony);
pkt 7 - korona drogi (uchylony);
pkt 8 - zmieniony: zjazd - część drogi publicznej łączącą jezdnię z nieruchomością gruntową usytuowaną poza pasem drogowym, stanowiącą bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
pkt 9 - skrzyżowanie - część drogi publicznej będącą połączeniem dróg publicznych albo jezdni jednej drogi publicznej w jednym poziomie;
pkt 9a - dodany: węzeł - część drogi publicznej będącą połączeniem dróg publicznych na różnych poziomach;
pkt 11a - droga rowerowa (uchylony);
pkt 12 - zmieniony: drogowy obiekt inżynierski - most, wiadukt, tunel, przepust i konstrukcję oporową, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane;
Pkt 13 - zmieniony: obiekt mostowy - most i wiadukt, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane;
pkt 14 - tunel (uchylony);
pkt 15 - przepust (uchylony);
pkt 16 - konstrukcja oporowa (uchylony);
pkt 24 - zmieniony: dostępność drogi - cechę charakteryzującą gęstość połączeń danej drogi z innymi drogami przez skrzyżowania lub węzły oraz zakres dostępu do drogi przez zjazdy;
pkt 30 - klasyfikacja ze względu na koncentrację wypadków śmiertelnych (uchylony);
pkt 31 - klasyfikacja ze względu na bezpieczeństwo sieci drogowej (uchylony);
Art. 5 w ust. 1 pkt 4 - zmieniony:
drogi dojazdowe do ogólnodostępnych drogowych przejść granicznych obsługujących ruch osobowy i towarowy bez ograniczeń ciężaru całkowitego pojazdów (zespołu pojazdów) lub wyłącznie ruch towarowy bez ograniczeń ciężaru całkowitego pojazdów (zespołu pojazdów);
Art. 8 ust. 1 - zmieniony:
1. Drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi, są drogami wewnętrznymi.
ust. 11 - dodany:
Droga wewnętrzna przeznaczona wyłącznie do ruchu:
1) osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, rowerów, hulajnóg elektrycznych
i urządzeń transportu osobistego albo
2) pieszych, osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, rowerów, hulajnóg elektrycznych i urządzeń transportu osobistego
- jest drogą rowerową
ust. 4 - zmieniony:
Oznakowanie połączeń dróg wewnętrznych z drogami publicznymi oraz utrzymanie znaków drogowych, sygnałów drogowych lub urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, związanych z funkcjonowaniem tych połączeń, należy do zarządcy drogi publicznej.
Art. 10 - dodano ust. 5a1:
W przypadku, o którym mowa w ust. 5a, sejmik województwa nie może pozbawić kategorii drogi wojewódzkiej odcinka drogi krajowej, o którym mowa w ust. 5, zastąpionego autostradą lub drogą ekspresową.
Art. 17 ust. 4 - zmieniony:
Zmiana dotyczy delegacji ustawowych w zakresie wzorców i standardów w zakresie zarządzania drogami (odnosi się do standardów wprowadzonych do obrotu prawnego Rozporządzeniem przywołanym na wstępie z tą samą datą wejścia w życie jak te zmiany ustawowe).
Wzorce i standardy, o których mowa w ust. 3, stanowią jeden ze zbiorów zasad wiedzy technicznej w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane i są stosowane dobrowolnie.
Art. 18 pkt 11 - dodany:
opracowywanie, w uzgodnieniu z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, planów działań ratowniczych dla autostrad i dróg ekspresowych, określających zasady i organizację prowadzenia działań ratowniczych przez podmioty krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego;
Art. 20 pkt 4 - zmieniony:
utrzymanie części drogi, urządzeń drogi, budowli ziemnych, drogowych obiektów inżynierskich, znaków drogowych, sygnałów drogowych i urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2;
Art. 20aa w ust.1 - zmiana redakcyjna wątpliwa z punktu widzenia zasad językowych. Chodzi o zamianę słowa z rowerzystów na rowery.
Art. 20ab - dodany:
1. W ramach budowy drogi krajowej Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, na zasadach określonych w ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 176 i 1768), może, w porozumieniu z właściwym miejscowo wojewodą, budować drogę do obsługi drogowego przejścia granicznego.
2. Budowa drogi do obsługi drogowego przejścia granicznego, o której mowa w ust. 1, jest finansowana przez właściwego miejscowo wojewodę.
3. Po wybudowaniu drogi do obsługi drogowego przejścia granicznego, o której mowa w ust. 1, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad przekazuje ją do użytkowania i utrzymywania wojewodzie zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 295).
Art. 24j - dotyczy audytu bezpieczeństwa:
ust. 2 pkt 2 zmieniony, chodzi o: „lokalizację i rodzaj skrzyżowań lub węzłów;",
ust. 3 pkt 2 „oświetlenie drogi i skrzyżowań lub węzłów;";
Zmiana tytułu Rozdziału 3 z „Skrzyżowania dróg z innymi drogami komunikacji lądowej i powietrznej oraz liniowymi urządzeniami technicznymi”
na:
„Krzyżowanie się dróg z innymi drogami komunikacji lądowej i powietrznej oraz liniowymi urządzeniami obcymi”
Art. 25 - zmieniony:
1. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowania lub węzła dróg różnej kategorii wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami drogi, znakami i sygnałami drogowymi oraz urządzeniami bezpieczeństwa ruchu drogowego, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania lub węzła, należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii.
2. Koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania lub węzła, o których mowa w ust. 1, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami drogi, znakami i sygnałami drogowymi oraz urządzeniami bezpieczeństwa ruchu drogowego, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania lub węzła, ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy lub przebudowy takiego skrzyżowania lub węzła.
3. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowania lub węzła autostrady lub drogi ekspresowej z innymi drogami publicznymi wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami drogi, znakami i sygnałami drogowymi oraz urządzeniami bezpieczeństwa ruchu drogowego, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania lub węzła, należy do zarządcy autostrady lub drogi ekspresowej.
4. Koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania lub węzła, o których mowa w ust. 3, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami drogi, znakami i sygnałami drogowymi oraz urządzeniami bezpieczeństwa ruchu drogowego, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania lub węzła, ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy lub przebudowy takiego skrzyżowania lub węzła.
5. Budowa, przebudowa, remont, ochrona i utrzymanie wiaduktu w ciągu drogi publicznej nad inną drogą publiczną należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii.
6. Koszt budowy lub przebudowy wiaduktu, o którym mowa w ust. 5, ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy lub przebudowy takiego wiaduktu.
7. Odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej na wiadukcie, o którym mowa w ust. 5, należy do zarządcy drogi, w ciągu której usytuowany jest ten wiadukt.
8. Koszty odśnieżania i zwalczania śliskości zimowej na wiadukcie, o którym mowa w ust. 5, ponosi zarządca drogi, w ciągu której usytuowany jest ten wiadukt.
Art. 28 w ust. 2 (obowiązki zarządu kolei)
pkt 2 - zmieniony:
budowa i utrzymanie urządzeń odwadniających wiadukty kolejowe nad drogami, łącznie z urządzeniami odprowadzającymi wodę poza części drogi przeznaczone do ruchu i postoju pojazdów oraz pas dzielący;
pkt 3 - zmieniony:
budowa wiaduktu lub tunelu w miejscu krzyżowania się drogi publicznej z torami kolejowymi w razie budowy nowej lub zmiany trasy istniejącej linii kolejowej, zwiększenia liczby torów, elektryfikacji linii, zwiększenia szybkości lub częstotliwości ruchu pociągów.
Art. 28a ust. 1 dotyczy torowiska tramwajowego - zmieniony:
Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona torowiska tramwajowego, stanowiącego część drogi szynowej przeznaczonej wyłącznie do ruchu tramwajów albo ruchu tramwajów i innych pojazdów, usytuowanego w pasie drogowym należy do zarządcy tego torowiska.
Art. 29 ust. 4 dotyczy lokalizacji zjazdu - zmieniony:
Ze względu na warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane lub zasady wiedzy technicznej w rozumieniu art. 5 ust. 1 tej ustawy zarządca drogi może odmówić wydania zezwolenia na lokalizację zjazdu lub jego przebudowę albo wydać zezwolenie na lokalizację zjazdu na czas określony.
Art. 32 dotyczy budowy lub przebudowy drogi w miejscu jej krzyżowania z inną drogą, korytarzem powietrznym lub innym urządzeniem obcym - zmieniony:
1. Jeżeli budowa lub przebudowa drogi w miejscu jej krzyżowania się z inną drogą transportu lądowego, z wyjątkiem skrzyżowania z linią kolejową w poziomie szyn, o którym mowa w art. 28 ust. 1, wodnego, korytarzem powietrznym w strefie lotniska lub liniowym urządzeniem obcym powoduje naruszenie tych obiektów lub urządzeń albo konieczność zmian dotychczasowego ich stanu, przywrócenie poprzedniego stanu lub dokonanie zmiany należy do zarządcy drogi.
2. Koszty przyłączy do urządzeń obcych w granicach pasa drogowego pokrywa w całości zarządca drogi, a poza tymi granicami właściciel lub użytkownik urządzeń.
3. Koszty przełożenia urządzeń obcych w pasie drogowym, wynikające z naruszenia lub konieczności zmian stanu dotychczasowego urządzenia obcego, w wysokości odpowiadającej wartości tych urządzeń i przy zachowaniu dotychczasowych właściwości użytkowych i parametrów technicznych pokrywa zarządca drogi.
Art. 33 - zmieniony:
Wykonanie krzyżowań nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów, o których mowa w art. 32 ust. 1, oraz linii kolejowych, powodujące naruszenie stanu istniejącej drogi lub konieczność dokonania zmian części drogi, należy do inwestora zlecającego budowę lub przebudowę tych obiektów.
Art. 34 dotyczy granicy pasa drogowego i…”0,75 m i 2 m po przeciwskarpie rowu…” - uchylony
Art. 34a - dodany w brzmieniu:
Rozmiar pasa drogowego wynika z rozmiaru terenu niezbędnego do usytuowania drogi uwzględniającego konieczność zapewnienia widoczności lub stanowiącego rezerwę w celu zmiany jej parametrów użytkowych lub technicznych.
Art. 38 ust. 1 - zmieniony (uproszczony):
Istniejące w pasie drogowym urządzenia obce, które nie powodują zagrożenia i utrudnień ruchu drogowego oraz nie zakłócają wykonywania zadań zarządcy drogi, mogą pozostać w dotychczasowym stanie.
Art. 39 ust. 1 pkt 1 - zmieniony:
katalog zakazów, zabrania się…
lokalizacji lub umieszczania urządzeń obcych, przedmiotów i materiałów niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego…
ust. 3 - we wprowadzeniu do wyliczenia w zdaniu pierwszym wyrazy „obiektów budowlanych lub urządzeń niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego” zastępuje się wyrazami „urządzeń obcych”,
ust. 3a (chodzi o decyzje lokalizacyjne, wyliczenie części składowych) stanowiące wyjątek od zasady - wyliczenia z ust 1) - zmienione, wymaga:
• pkt 2 uzgodnienia z zarządcą drogi, przed uzyskaniem pozwolenia na budowę, projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego urządzenia, o którym mowa w ust. 3;
• pkt 3 uzyskania zezwolenia zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego, dotyczącego prowadzenia robót w pasie drogowym lub na umieszczenie w nim urządzenia, o którym mowa w ust. 3.
w ust. 4 i 5 wykreślono słowa „obiekty”.
Art. 40 w ust. 2 pkt 2 i 3 wprowadzono w tekście dotyczącym zezwolenia termin „urządzenia obce”,
ust. 5 - zmieniono:
Opłatę za zajęcie pasa drogowego w celu, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 (umieszczenia w pasie drogowym urządzeń obcych), ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy liniowego urządzenia obcego i stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego pobieranej za każdy rok umieszczenia liniowego urządzenia obcego w pasie drogowym, przy czym za umieszczenie liniowego urządzenia obcego w pasie drogowym lub na drogowym obiekcie inżynierskim przez okres krótszy niż rok opłata obliczana jest proporcjonalnie do liczby dni umieszczenia liniowego urządzenia obcego w pasie drogowym lub na drogowym obiekcie inżynierskim.
ust. 6 - dodano zwrot „urządzenia obce”,
ust. 9 - uzupełniono katalog od którego zależy wysokość naliczonej opłaty o:
• pkt 2 zajętą części drogi;
• pkt 5 rodzaj urządzenia obcego umieszczonego w pasie drogowym,
ust. 10 (chodzi o powierzchnię poniżej 1m2 - uzupełniono o „rzut poziomy liniowego urządzenia obcego lub innego urządzenia obcego”,
ust. 14 (chodzi o sytuacje awaryjne stanowiące wyjątek od procedury, ust 1) - zmieniony:
Przepisu ust. 1 nie stosuje się w razie konieczności usunięcia awarii urządzenia obcego znajdującego się w pasie drogowym. Po zlokalizowaniu awarii prowadzący roboty niezwłocznie zawiadamia o tym zarządcę drogi i w porozumieniu z nim określa termin i powierzchnię zajętego pasa drogowego.
Art. 41 (chodzi o zakaz poruszania się pojazdów o zwiększonym tonażu) w ust. 5 pkt 1 - zmieniony, poszerzony też w odniesieniu do dróg które „nie posiadają drogi dla pieszych, drogi dla pieszych i rowerów, wiaduktu lub tunelu dla pieszych albo pieszych i rowerów lub przejścia dla pieszych z sygnalizacją świetlną".
Art. 42 (dotyczy nadziemnych urządzeń liniowych) - zmienione:
1. Zabrania się umieszczania nadziemnych liniowych urządzeń obcych wzdłuż pasów drogowych, poza terenem zabudowy, w odległości mniejszej niż 5 m od granicy pasa.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach związanych z potrzebami obronnymi i zadaniami na rzecz obronności kraju oraz ochrony środowiska umieszczenie nadziemnego liniowego urządzenia obcego w odległości mniejszej niż określona w ust. 1 może nastąpić za zgodą zarządcy drogi, którą zarządca drogi wydaje inwestorowi przed uzyskaniem pozwolenia na budowę lub zgłoszeniem budowy albo wykonywania robót budowlanych. Przepis art. 38 ust. 3 stosuje się odpowiednio.
3. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, mogą być umieszczane na:
1) obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi - na skarpach nasypów drogowych, z wyjątkiem nasypów spełniających jednocześnie funkcję wałów przeciwpowodziowych, a w przypadku braku takiej możliwości - poza częściami drogi przeznaczonymi do ruchu i postoju pojazdów oraz pasem dzielącym,
2) terenach górskich, zalesionych i w parkach narodowych - w pasie drogowym poza częściami drogi przeznaczonymi do ruchu i postoju pojazdów oraz pasem dzielącym
- na warunkach określonych przez zarządcę drogi i za jego zgodą. Przepis art. 38 ust. 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 42a (dotyczy reklam emitujących światło) - zmieniony:
1. Widoczna z jezdni przez kierującego pojazdem reklama emitująca światło, umieszczona w pasie drogowym lub w odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni, o której mowa w art. 43 ust. 1, musi spełniać wymagania określone w ust. 2. (określono warunki)
uchylony ust. 3 - skasowano delegację ustawową ministra w tym zakresie,
uchylony ust. 4 - skasowano wyjątek odnoszący się do tabeli z art. 43 ustawy.
Wnioski
Wprowadzone zmiany nie tylko że obszerne są też gruntowne. Dokonano zmian definicji ustawowych jak też w poszczególnych rozdziałach o znaczeniu kluczowym tj. administracji drogowej, skrzyżowań dróg czy utrzymania dróg. Dokonano zmian w zakresie definicji, co wiąże się z wprowadzeniem nowych urządzeń technicznych.
W tym miejscu mam uwagi. Wprowadzono do obrotu prawnego nowe definicje pasa drogowego i drogi. Zmiany te wydają się być wypadkową sprzecznych dążeń wynikających ze zmian technicznych (chodzi głownie o nowo wprowadzony termin „urządzenie obce” z pewnością zlokalizowane w pasie drogowym). Z jednej strony zasadne byłoby enumeratywne jak w poprzednich redakcjach bywało tego typu urządzeń, z drugiej strony postęp techniki jest tak szybki że trudno wymienić je. Nie zapominajmy, że ustawa drogowa jest aktem prawa administracyjnego co skutkuje tym, że obowiązuje odmienna od cywilnej procedura postępowania (nawiasem mówiąc w tekście są też normy prawa cywilnego). W konsekwencji, właściwe powinno być ścisłe redagowanie norm, co z choćby z przyczyn podanych wyżej jest trudne. Jest też problem innego rodzaju - pas drogowy mimo, że jest własnością odpowiednio Skarbu Państwa lub któregoś z samorządów jest cenny dla podmiotów trzecich, zarówno pod względem lokalizacji urządzeń liniowych czy np. obiektów handlowo-usługowych. Dlatego tak ważne są kwestie własności w pasie drogowym. Zdaniem piszącego te słowa prawo własności w pasie drogowym i na mocy tej definicji jest zagrożone. Wystarczy porównać pas drogowy z zabezpieczeniem terenów należących do kolei. Na dzień dzisiejszy konieczne jest ścisłe przestrzeganie terminu „urządzenie obce”, obiekt też. Zatem istotne jest pilne śledzenie orzecznictwa, by nie było objawów „łagodzenia” tych zasad. Piszący te słowa ma niedosyt co do zmiany art. 20 pkt 4 stanowiącego źródło masowych roszczeń o charakterze cywilnym, w czym wyspecjalizowała się nie jedna i nie tylko kancelaria prawna. Jak wskazano wyżej zmian jest bardzo dużo. Nie sposób bliżej ustosunkować do każdej z nich. Bieżąca praktyka wykaże, czy zmiany te pozytywnie wpłyną na sposób zarzadzania drogami.
Stan prawny na 30 października 2022 r.
Ryszard Kulik