Pytanie: „Ograniczenie tonażu na drodze powiatowej do 15t"

Pytanie:
Pytanie związane z ograniczeniem tonażu na drodze powiatowej do 15t. Mieszkańcy prowadzący działalność transportową lub eksploatujący żwirownie przy danej drodze pytają, co mogą zrobić w tej sytuacji, jak dostać się nawet do swojej posesji? Nadmieniam, że droga jest bardzo zniszczona głównie przez transport ciężarowy, a mieszkańcy piszą petycje o ograniczenia. Dodam jeszcze, że na remont kapitalny tej drogi brakuje środków w budżecie.

Odpowiedź:

Zgodnie z art. 1 ustawy o drogach publicznych obowiązuje zasada powszechnej dostępności do dróg publicznych z zastrzeżeniem, że ma się to odbywać w zgodzie z przeznaczeniem (przemieszczanie się min pojazdów), pograniczami wynikającymi z tej ustawy lub przepisach szczególnych. Reguły w zakresie tonażu pojazdów poruszających się po drogach publicznych określa, art. 41 tej ustawy zarząd. W tym miejscu dygresja wynikająca z treści pytania :
1. Powszechny dostęp, oznacza możliwość korzystania w bezpieczny sposób przez ogół użytkowników dróg. Standardy dróg i pojazdów z nich korzystających są powszechnie znane i kontrolowane przez państwo. Służy temu choćby instytucja rejestracji pojazdów , czyli dopuszczenia do ruchu na drogach publicznych pojazdów standardowych. Pojazdy niestandardowe dopuszczone są do ruchu na zasadach wyjątków od reguły na odrębnych zasadach, przewidzianych w odrębnych przepisach regulujących wyznaczanie tras pojazdom nienormatywnym.
2. Zapewne w zapytaniu rzecz dotyczy standardu. Dalej, działalność transportowa z wykorzystaniem pojazdów ponadnormatywnych vide art. 4 pkt 25 ustawy o drogach publicznych w związku z art. 2 pkt 35, a prawa o ruchu drogowym jest ponadnormatywna. Przykładowo korzystanie ze żwirowni sąsiadującej z drogą jest narażeniem drogi na degradację w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej przez właściciela żwirowni. Podobnie jest z innymi rodzajami działalności z wykorzystaniem pojazdów nienormatywnych, nieprzewidzianych do korzystania na danym odcinku drogi.
3. Standardy drogowe tak jak zaznaczono wyżej określono w art. 41 ustawy i władny jest wykonywać zarządca drogi, bywa że poprzez zarząd drogi (vide art. 19 ust 1 i 2 związku z art. 21 ust 1 i 1a). Są to standardy, których nie wolno przekraczać nikomu. Przekraczanie tych regulacji jest naruszeniem normy prawa administracyjnego i jest ścigane przez organy egzekwujące porządek na drogach tj. Inspekcja Transportu Drogowego, czy policja.
Drogowe służby techniczne tj. zarządca/zarząd/ uprawnione są, jako podmiot zarządzający, drogą mają uprawnienia do ścigania na zasadach cywilnych (art. 415 kodeksu cywilnego) sprawców stwierdzonych uszkodzeń, co trzeba udowodnić.

Reasumując - odpowiadając wprost
Sytuacja zarządcy drogi w tych okolicznościach nie jest łatwa, gdyż musi on pogodzić sprzeczne dążenia licznych grup użytkowników drogi.
Udowodnienie uszkodzeń w pasie drogowym przez podmioty trzecie, wobec powszechnej dostępności dróg, nie jest łatwe. Wymaga współdziałania z instytucjami wymienionymi wyżej i zbierania dowodów wywołania tych szkód.
Z drugiej strony, zarządcę drogi wiąże art. 20 pkt 4 ustawy o drogach - obowiązek utrzymania drogi przez zarząd drogi w należytym stanie technicznym, bez względu na okoliczności (!!!uwaga autora).
Zatem, decyzja należy do zarządcy/zarządu drogi i w zależności od stanu faktycznego należy egzekwować prawo, pilnując standardu ustalonego przez siebie, w formie prawem dopuszczalnej. W wyjątkowych sytuacjach można iść z podmiotami degradującymi drogę na swoisty układ, zawierając porozumienie cywilne, tylko w przypadku czasowej realizacji inwestycji na obszarach sąsiadujących z drogą, zobowiązujące inwestora do naprawienia ewentualnych szkód. Takie porozumienie musi być precyzyjne.
Zatem prawo nie stanowi lekarstwa na wszelkie niedogodności i wymaga indywidualnego podejścia w zależności od konkretnego niestety faktycznego.
Uwaga dodatkowa tzw. stan wyższej konieczności ekonomicznej, np. brak środków finansowych po stronie zarządu drogi, nie jest znany prawu. Zatem brak takich środków nie jest wytłumaczeniem niewłaściwego stanu technicznego drogi. Ponownie – takie sytuacje wymagają indywidualnych działań w oparciu o doskonałą znajomością stanu faktycznego - w szczegółach proszę o telefon.

3 listopada 2023 r.
Ryszard Kulik