Artykuł 4 - po nowelizacji ustawy

Art. 4 po nowelizacji:

Pkt 9) skrzyżowanie – (zmieniony od dnia 21-09-2022 r.)
9) skrzyżowanie dróg-2022 publicznych:
a) jednopoziomowe - przecięcie się lub połączenie dróg publicznych na jednym poziomie,
b) wielopoziomowe - krzyżowanie się lub połączenie dróg publicznych na różnych poziomach, zapewniając pełną lub częściową możliwość wyboru kierunku jazdy (węzeł drogowy) lub krzyżowanie się dróg na różnych poziomach, uniemożliwiające wybór kierunku jazdy (przejazd drogowy);

Pkt 9) skrzyżowanie - część drogi publicznej będącą połączeniem dróg publicznych albo jezdni jednej drogi publicznej w jednym poziomie;

Analogicznie, jak w języku potocznym, jest to przecięcie lub połączenie dróg. Pamiętać należy, że chodzi o drogi publiczne. W przypadku skrzyżowania, np. z drogą wewnętrzną, mamy do czynienia
ze zjazdem. Zatem pojęcie skrzyżowania, w ujęciu tej ustawy, odnosi się wyłącznie do dróg publicznych.
Ustawodawca przed nowelizacją rozróżniał skrzyżowania jednopoziomowe i wielopoziomowe, przy czym, w przypadku wielopoziomowych, istniał dalszy podział na węzeł drogowy i przejazd drogowy. Kryterium tych podziałów precyzyjniej określały techniczne przepisy wykonawcze do ustawy. W tym miejscu należy dodać, że skrzyżowania wielopoziomowe charakterystyczne są dla niektórych dróg krajowych (w szczególności autostrad i dróg ekspresowych) i dróg, w tym różnych kategorii, na terenach zurbanizowanych. W innych przypadkach istnienie takich skrzyżowań, z przyczyn praktycznych, zapewne i ekonomicznych, jest zbędne.
Rozwinięcie tematu znajduje się w zapisie art. 25 (także zmienionym) ustawy, przy czym już w tym miejscu należy zaznaczyć, że w tym przypadku istnieje dualizm rozwiązań w porównaniu z art. 63b ust. 2 ustawy z dnia 27 października 1994r. o autostradach płatnych i Krajowym Funduszu Drogowym
(t.j. Dz.U z 2020r. poz. 2268).

Pkt 9a (dodany od dnia 21-09-2022r) węzeł - część drogi publicznej będącą połączeniem dróg publicznych na różnych poziomach
Wymieniony punkt powstał po zmianie tegoż w brzmieniu przed 21 09 2022. Ustawodawca dostosował treść przepisu do zmian technologicznych. Zatem skrzyżowanie odnosi się do przecięcia się dróg publicznych w jednym poziomie. Dotychczasowe skrzyżowania wielopoziomowe (vide – pkt 9) w języku ustawy są węzłami. Nieprzypadkowo mówimy o języku ustawy, gdyż chodzi nie np. o węzeł gordyjski a o węzeł drogowy. Zapewne celem tej zmiany było doprecyzowanie terminologii w powyższym zakresie.

10) droga ekspresowa (zmieniony od dnia 21-09-2022r.) - drogę przeznaczoną wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych:
a) wyposażoną w jedną lub dwie jezdnie,
b) posiadającą wielopoziomowe skrzyżowania z przecinającymi ją innymi drogami transportu lądowego i wodnego, z dopuszczeniem wyjątkowo jednopoziomowych skrzyżowań z drogami publicznymi,
c) wyposażoną w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników drogi;

Pkt 10) droga ekspresowa, drogę:
a) której jezdnie główne lub jezdnia główna są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych,
b) łączącą lub krzyżującą się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego
i wodnego, z dopuszczeniem wyjątkowo skrzyżowań z drogami publicznymi,
c) oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;

Droga tego rodzaju w ujęciu ustawy jest tylko i wyłącznie drogą publiczną, zarządzaną przez podmiot publiczny- obecnie w praktyce administracja rządowa (z możliwością uczynienia z niej drogi płatnej zarządzanej przez podmiot prywatny (lub rządowy) - art.1 ust 4 ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych i Krajowym Funduszu Drogowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz.2268),
z przeznaczeniem wyłącznie dla pojazdów samochodowych, wg definicji zawartej w prawie o ruchu drogowym – art.2 pkt 33. Zatem z ograniczeniem odnoszącym się do innych użytkowników dróg publicznych (np. pieszych).
Ten rodzaj drogi jest drogą krajową o parametrach określonych w definicji, a dalej w technicznych przepisach wykonawczych.
Obecnie brak jest płatnych dróg ekspresowych
Wymogi techniczno - użytkowe określa niniejsza definicja i techniczne przepisy wykonawcze, zarówno do ustawy drogowej jak i autostradowej.
Z treści definicji wyłączono zapisy litery c, w poprzednim brzmieniu, odnoszące się do urządzeń
i obiektów zlokalizowanych w pasie drogi ekspresowej np. „miejsca obsługi podróżnych – MOP”. Takie usunięcie może być zarzewiem problemów prawnych i interakcyjnych.
Zmiana ta wiąże się z przedstawioną wyżej zmianą terminologiczną, wynikającą z podziału na skrzyżowania i węzły o czym mowa była wyżej (pkt 9 i 9a).
Na marginesie uwaga ogólna - drogami o parametrach drogi ekspresowej mogą być drogi niższej kategorii, a więc i tam gdzie zarządcą jest administracja samorządowa. Istotne jest, że w przypadku dróg ekspresowych istnieją minimalne uwarunkowania techniczne przedstawione w ustawie
i przepisach wykonawczych.

Pkt 11) autostrada ( zmieniony od 21-09-2022r.)
- drogę przeznaczoną wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych:
a) wyposażoną przynajmniej w dwie trwale rozdzielone jednokierunkowe jezdnie,
b) posiadającą wielopoziomowe skrzyżowania ze wszystkimi przecinającymi ją drogami transportu lądowego i wodnego,
c) wyposażoną w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników autostrady;

pkt 11) autostrada - drogę:
a) której jezdnie główne są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych,
b) posiadającą, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków, oddzielne jezdnie dla obu kierunków ruchu oddzielone od siebie środkowym pasem dzielącym nieprzeznaczonym do ruchu lub oddzielone wyjątkowo - w inny sposób,
c) łączącą lub krzyżującą się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego
i wodnego,
d) oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;

Jest to droga krajowa podobnie jak droga ekspresowa, przeznaczona wyłącznie do poruszania się pojazdów samochodowych, wg definicji zawartej w art.2 pkt 33 prawa o ruchu drogowym. Zatem nie mogą z niej korzystać wszyscy użytkownicy dróg. Inne ograniczenie wynika z podziału autostrad
na autostrady niepłatne i autostrady płatne:
- autostrady niepłatne mogą być zarządzane przez zarówno podmiot publiczny (administracja rządowa)
i niepubliczny. Korzystanie przez osoby uprawnione nie wiąże się z płatnością na podstawie niniejszej ustawy.
Autostrady płatne są zarządzane przez podmiot niepubliczny lub publiczny – administracja rządowa
- w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych i Krajowym Funduszu Drogowym (t.j. Dz. U. z 2020r. poz. 2268), a także omawianej ustawy, przy czym pierwszeństwo w przypadku kolizji regulacji (jako przepis szczególny) mają przepisy ustawy autostradowej.
Trudność techniczną i prawną, jako że jest to nadal droga krajowa, stanowi zarządzanie nią przez podmiot prywatny. Podmiot prywatny nie jest właścicielem autostrady. Administruje ją i w związku z tym pobiera opłaty. Nie jest zarządem, czy zarządcą w rozumieniu niniejszej ustawy. Stąd też nie może wydawać np. decyzji administracyjnych.
Kwestię tą regulują przepisy wymienionej wyżej ustawy autostradowej.
Tak jak w przypadku drogi ekspresowej, standard wymieniony w przepisie jest minimum dla autostrady,
i nie ma przeszkód by taki standard miały drogi samorządowe.
Wymogi techniczno - użytkowe określa niniejsza definicja i techniczne przepisy wykonawcze
do niniejszej ustawy jak też ustawy autostradowej
Podobnie jak w przypadku definicji drogi ekspresowej, w pasie drogowym mogą się znajdować
i znajdują się urządzenia przeznaczone dla obsługi podróżnych, np. miejsca obsługi podróżnych
- MOP. Skoncentrowanie się tylko na urządzeniach technicznych może stanowić zarzewie problemów natury prawnej.
Bez wątpienia dostosowano zapis tej definicji do zapisu pkt 9 i 9a - skrzyżowania, węzły. W przypadku autostrad dopuszczalne są wyłącznie węzły, przy czym uwaga dodatkowa „droga transportu lądowego” to szlak kolejowy jak też droga ujęta w niniejszej ustawie.

11a) droga rowerowa (uchylony od 21 -09-2022r.) - drogę przeznaczoną do ruchu rowerów albo rowerów i pieszych, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem;

Tą definicję uchylono. Wymogi podziału na rowerzystów i innych użytkowników dróg, jak też określenie drogi dla pieszych i rowerów, drogi rowerowej, pasu ruchu dla rowerów czy śluzy rowerowej, określają przepisy prawa o ruchu drogowym, jak też techniczne przepisy wykonawcze do ustawy.
Droga rowerowa może znajdować się poza pasem drogowym, jak też stanowić element pasa drogowego. Bardziej precyzyjna jest terminologia kodeksu drogowego (art. 2 pkt. 4b droga dla pieszych i rowerów,
5 - droga dla rowerów , pkt. 5a - pas ruchu dla rowerów, pkt. 5b śluza dla rowerów.

11b) droga o znaczeniu obronnym - droga publiczna lub jej odcinek, wyznaczona w okresie pokoju, przewidziana do wykorzystania w czasie pokoju, kryzysu lub wojny do wykonywania przewozów istotnych dla obronności państwa oraz zobowiązań sojuszniczych;

Każda droga publiczna z racji jej funkcjonowania w celach społecznych i gospodarczych ma określony wymogami prawa standard i jest na tych zasadach wybudowana, zarządzana i użytkowana. Standard ten odnosi się też do wymogów technicznych, a raczej szczególnie do wymogów technicznych.
Nie inaczej jest z dostosowaniem dróg do wymogów wojskowych. Jest to szczególny rodzaj regulacji
o ograniczonej dostępności, związku z tym bywa, że tego rodzaju przepisy nie są publikowane na ogólnych zasadach. Stąd też regulacje nie są powszechnie dostępne. Zatem pozostaje zawarte w treści pkt 12 definicja - bez komentarza. Pozostaje tylko informacja że takie drogi są jak też związane z nimi przepisy.

Stan prawny 1.06.2023 r. CDN