Artykuł 2 - Rodzaje dróg
Art. 2
1. Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:
1) drogi krajowe;
2) drogi wojewódzkie;
3) drogi powiatowe;
4) drogi gminne.
2. Ulice leżące w ciągu dróg wymienionych w ust. 1 należą do tej samej kategorii co te drogi.
3. Drogi publiczne ze względów funkcjonalno-technicznych dzielą się na klasy określone w warunkach technicznych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333, z późniejszymi zmianami), jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
Wszystkie drogi publiczne na terenie Kraju stanowią kompletną całość, z punktu widzenia użytkowników - użytkową, jako sieć dróg publicznych i podlegają dalszemu wewnętrznemu podziałowi, w zależności od kryteriów. W ust.1 „jednej z kategorii dróg” widzimy podział funkcjonalny. Oznacza to, że drogi wg kategorii spełniają funkcje precyzyjnie określone w artykułach od 5 do 7 ustawy i wskazujące na ich rolę w sieci dróg publicznych, o czym dalej komentarzu dotyczącym wymienionych kategorii dróg. Wymieniono cztery kategorie dróg publicznych.
W tym miejscu należy też zaznaczyć, że drogi wewnętrzne – wymienione w art. 8 nie są drogami publicznymi, i jako takie nie podlegają regulacjom tej ustawy z wyjątkiem ust. 4 wymienionego art. 8 miejskie (w osiedlach) odcinki dróg publicznych, nie mają innej kategoryzacji, niż te w ciągu których są usytuowane.
Generalnym aktem prawnym regulujący proces budowlany jest ustawa prawo budowlane. Ustawa ta również dotyczy dróg publicznych, z tej przyczyny, że częścią procesu zarządzania tymi drogami jest proces budowlany realizowany na drogach publicznych. W tym miejscu należy wspomnieć o wyjątku od zasady, jakim są postanowienia ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. z 2020 r. poz.1363) potocznie zwaną specustawą drogową, gdzie są przyjęte inne niż w prawie budowlanym zasady budowy dróg.
Zapewne w imię jedności systemu prawa, co do zasady system inwestycji drogowych oparty jest na prawie budowlanym. Stąd też dotyczące dróg akty wykonawcze mają swoje źródło w ustawie prawo budowlane.
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (tj. z 2016 r. poz. 124 z p.zm.).
Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późniejszymi zmianami) zarządza się, co następuje:
§ 1.
1. Rozporządzenie określa warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i związane z nimi urządzenia budowlane oraz ich usytuowanie.
2. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać autostrady płatne i drogowe obiekty inżynierskie oraz ich usytuowanie, określają przepisy odrębne…”
Zgodnie z cytowanym bardzo obszernym rozporządzeniem paragraf 4 stanowi:
1. W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujące klasy dróg oraz ich hierarchię, zaczynając od drogi o najwyższych parametrach:
1) autostrady, oznaczone dalej symbolem "A";
2) ekspresowe, oznaczone dalej symbolem "S";
3) główne ruchu przyspieszonego, oznaczone dalej symbolem "GP";
4) główne, oznaczone dalej symbolem "G";
5) zbiorcze, oznaczone dalej symbolem "Z";
6) lokalne, oznaczone dalej symbolem "L";
7) dojazdowe, oznaczone dalej symbolem "D".
2. Droga zaliczona do jednej z kategorii w rozumieniu ustawy o drogach publicznych powinna spełniać wymagania techniczne i użytkowe określone dla następujących klas:
1) krajowa - klasy A, S lub GP;
2) wojewódzka - klasy GP lub G;
3) powiatowa - klasy GP, G lub Z;
4) gminna - klasy GP, G, Z, L lub D.
3. Przy przebudowie dróg, o których mowa w ust. 2 pkt 1-3, dopuszcza się przyjęcie klasy o jeden poziom niższej…”
Powyższy zapis rozporządzenia w zasadzie nie pozostawia marginesu na komentarz i nie jest bez znaczenia przy kategoryzacji dróg po roku 1999 r. Powinny one spełniać wymogi techniczne wymagane zgodnie z powyższym rozporządzeniem.