Art. 10 - Kaskadowe przekazywanie dróg
Art. 10 Pozbawienie dotychczasowej kategorii drogi w tym, „kaskadowe” przekazywanie dróg.
1. Organem właściwym do pozbawienia drogi dotychczasowej kategorii jest organ właściwy do zaliczenia jej do odpowiedniej kategorii.
Wymieniony zapis stanowi zasadę kompetencyjną w zakresie nadawania i pozbawienia kategorii drodze. Przepis ten stanowi wstęp do bardzo szeroko i w sposób skomplikowany regulowania kwestii obniżenia kategorii dróg publicznych (nie wyłączenia dróg z kategoryzacji), w toku procesu industrializacji. Proces masowej budowy nowych dróg, został uruchomiony na masową skalę za sprawą wprowadzenia do obrotu prawnego ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst pierwotny opublikowany w Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 721). Wcześniej, nie tylko za sprawą finansów ale też przepisów systemu prawa praktycznie był niemożliwy do wykonania, za sprawą przepisów z innych regulacji o charakterze ogólnym, tworzących system prawa (chodzi głównie proces przygotowania inwestycji - wykupy nieruchomości itp. i związane z tym procedury, głównie administracyjne). Proces, odblokowany przez wymienioną specustawę drogową, uruchomił znaczną ilość dodatkowych (nowych) problemów wynikających z modernizacji systemu dróg publicznych, który niewątpliwie ma miejsce w związku z absorpcją środków unijnych. Jednym z nich jest kwestia uporządkowania sieci dróg publicznych po inwestycjach drogowych, zarówno tych samorządowych jak i „rządowych” (taki podział jest skutkiem podziału dróg wynikającego z art. 2 ustawy). Wiąże się on także z procesem industrializacji jaki ma miejsce, obiektywnie rzecz ujmując w każdym kraju, niekoniecznie w związku
z napływem nowych środków zewnętrznych i np. zmian demograficznych wywołujących z jednej strony konieczność połączenia miejscowości i w związku z tym podniesienia znaczenia dróg lub z drugiej strony obniżeniem znaczenia innych dróg, wynikającego ze społeczno-gospodarczych zmian - co skutkuje zmianami standardów zarządzania drogami w rozumieniu art. 18, 19 (in fine ustawy) - chodzi o wykaz obowiązków zarządców dróg.
Art. 10 można podzielić na dwie części, zależnie od przyczyn dekategoryzacji dróg:
zwykły, ust. 1-4 - związany z bieżącym zarządzaniem drogami,
specjalny (szczególny), ust. 4-5 wynikający z dekategoryzacji „starej” drogi,
w związku z oddaniem do użytku nowego odcinka drogi.
Proces obniżenia kategoryzacji dróg jest ściśle powiązany z nadawaniem kategoryzacji, określonym w art. 5 do 8 ustawy, w języku praktyki zwanym kaskadowym przekazywaniem dróg.
Czynności te (nadanie kategorii oraz pozbawienie kategorii) realizują w ramach swoich obowiązków te same organy.
Należy zwrócić uwagę na to, że w art. 10 na szeroką skalę wprowadzono swoisty automatyzm ustawowy tj. skutkiem jednej regulacji jest automatyczna zmiana, z mocy prawa (ex lege) stanu prawnego. Nie wymaga to w tym przypadku jakichkolwiek działań proceduralnych podmiotu zobligowanego przepisem, zarówno w zakresie tworzenia prawa lokalnego jak też jego stosowania. Powyższy automatyzm wywołał trudności interpretacyjne które są wyjaśniane w toku orzecznictwa sądowego. Vide orzeczenia przytoczone w komentarzu do ust…. Art.10.
2. Pozbawienia drogi jej kategorii dokonuje się w trybie właściwym do zaliczenia drogi do odpowiedniej kategorii.
Tryb nadania i pozbawienia kategorii drodze wiąże się z definicją drogi danej kategorii, określonej w art. 5 do 7 (poza kategoryzacją - art. 8) w ramach tzw. definicji negatywnej, czyli braku przesłanek uzasadniających nadanie drodze określonej kategorii.
3. Pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii, z wyjątkiem przypadku wyłączenia drogi z użytkowania, jest możliwe jedynie w sytuacji jednoczesnego zaliczenia tej drogi do nowej kategorii. Pozbawienie i zaliczenie nie może być dokonane później niż do końca trzeciego kwartału danego roku, z mocą od dnia 1 stycznia roku następnego.
3a. Pozbawienie drogi o znaczeniu obronnym dotychczasowej kategorii jest możliwe jedynie w przypadku jednoczesnego zaliczenia tej drogi do nowej kategorii. Przepis ust. 3 zdanie drugie stosuje się.
Czynności w ustępie trzecim, dotyczące dróg krajowych wykonuje minister właściwy do zarządzania drogami publicznymi w ramach administracji drogowej. W przypadku dróg samorządowych właściwy jest organ stanowiący jednostki samorządowej odpowiedniego szczebla, realizujący swoje uprawnienia w formie uchwały. W takiej uchwale istotnym elementem składowym uzasadnienia winna być definicja negatywna drogi danej kategorii, wynikająca – odpowiednio z art. 5 do 8 ustawy. Istotą jest wykazanie, że dany odcinek drogi nie spełnia już kryteriów określonych w przepisie:
dla dróg krajowych art. 5,
dla dróg wojewódzkich art. 6,
dla dróg powiatowych art. 6a,
dla dróg gminnych art. 7,
pozbawienie kategoryzacji art. 8.
Czynności te (tj. pozbawienie kategorii i nadanie nowej kategorii) następuje jednocześnie, ze skutkiem odsuniętym w czasie. Oznacza to, że proces ten winien być zakończony do końca trzeciego kwartału danego roku, przy czym skutek tj. wejście regulacji w życie następuje 1 stycznia w roku następnym. Powstaje swoiste vacatio legis. Zatem czas trzech miesięcy, zapewne dany jest służbom wykonawczym stron procesu przekazania drogi na przygotowanie się do wykonywania obowiązków zarządcy drogi. Chodzi głównie o służby organu przejmującego drogę na które nałożone są nowe obowiązki związane głównie z utrzymaniem technicznym dróg
w okresie zimowym.
Wymieniony termin jest tzw. terminem zawitym. Oznacza to, że spóźnienie się z wykonaniem tego obowiązku skutkuje niemożnością podjęcia działań w danym roku. Ewentualne poczynania dotyczące tego tematu można będzie podjąć w następnym roku kalendarzowym.
Te same zasady odnoszą się do dróg o znaczeniu obronnym.
Fakt, że dana droga jest drogą o określonym standardzie technicznym, przypisanym w kategoryzacji technicznej do drogi o wyższej kategorii nie ma w takim przypadku znaczenia (np. drogi na terenach zurbanizowanych istotne z punktu widzenia obciążenia ruchem a nie spełniające definicji z art. 5 do 8 ustawy, bywa że dwupasmowe - zatem standard autostrady lub drogi ekspresowej - są nadal drogami gminnymi).
4. Nowo wybudowany odcinek drogi zostaje zaliczony do kategorii drogi,
w której ciągu leży.
Zapis ten wskazuje na skutek prawny wybudowania nowego odcinka drogi. Zasadą w tym świetle jest, co podkreśla ustawodawca, że każdy nowo wybudowany odcinek drogi zlokalizowany w pasie drogowym, nieprzypadkowo wyłączonym z obrotu prawnego (nie fizycznego) musi być w systemie sieci dróg zaliczony do dróg stanowiących określony ciąg, w myśl definicji danej drogi. Nowo wybudowany odcinek drogi, automatycznie, z mocy prawa bez żadnej procedury staje się odcinkiem drogi w której ciągu leży. Siłą rzeczy po wybudowaniu nowego odcinka drogi jeden z takich odcinków jest zbędny w tej kategoryzacji, co oznacza potrzebę przekazania jej do niższej kategorii dróg. Stwierdzenie to stanowi zasadę i punkt wyjścia do bieżącego
(w związku z wybudowaniem nowego odcinka drogi) porządkowania sieci dróg odpowiednio o znaczeniu krajowym, wojewódzkim, powiatowym czy gminnym.
Dodatkowo, w zakresie różnic miedzy zapisami ogólnymi a szczególnymi w art. 10, patrz wyrok NSA z dnia 16 grudnia 2020 r. sygn. akt I OSK 1800/20 zawarty
w komentarzu do ust 5d. Zatem chodzi o inny podział polegający na różnicy między zmianą kategoryzacji związanej ze zwykłym zarządzaniem a bezpośrednimi skutkami, w zakresie zarządzania drogami, na skutek inwestycji drogowych (budowa dróg).
5. Odcinek drogi krajowej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi
z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi wojewódzkiej.
Zmiana kategorii drogi w systemie kaskadowym jest w gruncie rzeczy pozbawieniem kategorii odcinka drogi na skutek wybudowania jej nowego odcinka. Zapis ten odnosi się do dróg krajowych i stanowi pierwszy stopień w przedmiotowym kaskadowym przekazywaniu zarządzania drogami. Cały czas miejmy na uwadze art. 19 ust. 1 ustawy, mówiący o zarządzaniu drogą – planowanie, budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona dróg. Drogi krajowe zarządzane są przez administrację rządową, stąd ustawodawca przyjął że cały ten proces związany jest z działaniem tej administracji, gdzie źródłem działania jest decyzja i regulacja na mocy organów wyższego szczebla.
Istotnym elementem tego procesu jest kwestia przesłanki kaskadowego przekazania dróg jakim jest zastąpienie starego odcinka drogi nowo wybudowanym jej odcinkiem i związana z tym potrzeba zmienienia sieci dróg określonej kategorii w związku z oddaniem do użytku nowego odcinka drogi
5a. Sejmik województwa może, w drodze uchwały, pozbawić kategorii drogi wojewódzkiej odcinek drogi wojewódzkiej o proporcjonalnej długości do odcinka drogi krajowej, o którym mowa w ust. 5. Ten odcinek drogi wojewódzkiej zostaje zaliczony do kategorii drogi powiatowej.
Zgodnie z przedstawionym wyżej stwierdzeniem, że kaskadowe przekazywanie dróg jest w gruncie rzeczy pozbawianiem jej dotychczasowej kategorii w przypadku dróg wojewódzkich, przekazanie tych dróg następuje o szczebel niżej, do powiatu. Sejmik województwa, jako organ stanowiący na tym szczeblu w nakazanym przez ustawodawcę trybie, w formie uchwały, obowiązany jest przekazać, zbędny dla województwa odcinek drogi, co istotne - o proporcjonalnej długości. Co do proporcjonalności przekazywanych dróg kryterium jest jedynie długość przekazywanych dróg, brak innego kryterium.
Analogicznie, do treści art. 5 po przekazaniu przez administrację rządową lub wybudowanym samodzielnie przez zarządcę drogi szczebla wojewódzkiego jeden z odcinków drogi okazuje się być zbędnym i koniecznym do przekazania dalej - za wyjątkiem postanowień art. 5a ze znaczkiem 1.
Podstawą uznania danego odcinka za zbędny jest brak spełnienia kryteriów drogi wojewódzkiej, w rozumieniu art. 6 ust.1 ustawy - a więc w rozumieniu orzecznictwa definicja negatywna. Zatem, stosownie do treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 grudnia 2021 r. sygn. akt II GSK 2188/21 (teza Lex),
„W ramach tak zwanego kaskadowego przekazywania dróg właściwe rady mają obowiązek stosować definicje poszczególnych kategorii dróg publicznych w sposób negatywny. Winny zatem wykazać, że dana droga, w związku z oddaniem do użytkowania nowo wybudowanych odcinków dróg, nie spełnia już definicji dotychczasowej kategorii drogi. Wynika to z faktu, że właściwe rady są kompetentne podjąć uchwałę nie w sprawie zaliczenia drogi do nowej kategorii, ale w sprawie pozbawienia określonego odcinka drogi jego dotychczasowej kategorii, zaś skutek zaliczenia go do wskazanej w ustawie innej kategorii drogi publicznej następuje ex lege…. „
Odcinek tej drogi z mocy prawa (ex lege), staje się odcinkiem drogi niższej kategorii. Oznacza to, że organ stanowiący mający zarządzać przekazaną drogą nie podejmuje w tym względzie uchwały o nadaniu kategorii drodze. Załatwia ten temat ustawodawca, w prezentowanym zapisie.
5a1. W przypadku, o którym mowa w ust. 5a, sejmik województwa nie może pozbawić kategorii drogi wojewódzkiej odcinka drogi krajowej, o którym mowa w ust. 5, zastąpionego autostradą lub drogą ekspresową.
Przepis ten jest przepisem nowo wprowadzonym do ustawy (obowiązuje od września 2022 r.). Zapewne powstał na skutek obserwacji procesu kaskadowego przekazywania nowo wybudowanych odcinków dróg. Powstał zapewne celem doprecyzowania zapisów art. 5a.
Zatem odcinki dróg krajowych pozbawione tej rangi i przekazane do zarządu województwa, wskutek wybudowania autostrad lub dróg ekspresowych, z mocy prawa stają się odcinkami dróg wojewódzkich i nie mogą być przekazane w zarząd powiatowi.
5b. Zarząd województwa informuje zarząd powiatu o zamiarze podjęcia uchwały, o której mowa w ust. 5a, co najmniej na 30 dni przed jej podjęciem.
Po stronie zarządu województwa, a więc jednostki wykonawczej województwa,
w ramach procesu przygotowywania stosownej uchwały w sprawie dekategoryzacji drogi leży obowiązek powiadomienia zarządu powiatu, czyli innej jednostki wykonawczej, tym razem powiatu, o zamiarze podjęcia uchwały wymienionej w art. 10 ust. 5a. W świetle ustawy jest to czynność faktyczna nie wymagająca specjalnej formy prawnej. Niemniej należy pamiętać żeby informację tą przedstawiły (podpisały) osoby uprawnione do reprezentacji zarządu województwa.
Czy brak wykonania obowiązku określonego w art. 5b rodzi sankcję? W orzecznictwie brak mowy na ten temat. Niemniej jednak, skoro taki zapis znalazł się w tekście ustawy i został potraktowany jak obowiązek, bez dalszych uwag, jest to norma bezwzględnie obowiązująca. Skutek może być jeden, unieważnienie uchwały jako niezgodnej
z obowiązującymi przepisami.
Reasumując, celem pozbawienia drogi kategorii wojewódzkiej w trybie kaskadowym wymagane są następujące przesłanki (w ślad za orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 stycznia 2018 r. sygn. akt I OSK 127/17):
1. Droga została na podstawie uchwały sejmiku pozbawiona kategorii drogi wojewódzkiej, po uprzednim:
2. stwierdzeniu na podstawie definicji negatywnej, że dana droga nie spełnia wymogów drogi wojewódzkiej,
3. stwierdzeniu, że podlega przekazaniu proporcjonalny odcinek dróg otrzymany uprzednio od administracji rządowej (z zastrzeżeniem art. 5a lit. 1 wprowadzonym do obrotu prawnego we wrześniu 2022 roku - uwaga autora),
4. uprzednim powiadomieniu przez zarząd województwa rady powiatu, w terminie co najmniej 30 dni, o zamiarze podjęcia przez sejmik przywołanej w pkt.1 uchwały.
Należy zaznaczyć, że w świetle cytowanego wyroku proporcjonalność to jedynie długość. Nie ma znaczenia stan drogi, względy ekonomiczne, ilość pasm ruchu (dwa czy jedno - jest to bez znaczenia, liczy się wymierny odcinek).
5c. Rada powiatu może, w drodze uchwały, pozbawić kategorii drogi powiatowej odcinek drogi powiatowej o proporcjonalnej długości do odcinka drogi wojewódzkiej, o którym mowa w ust. 5a. Ten odcinek drogi powiatowej zostaje zaliczony do kategorii drogi gminnej.
5d. Zarząd powiatu informuje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o zamiarze podjęcia uchwały, o której mowa w ust. 5c, co najmniej na 30 dni przed jej podjęciem.
Zatem, w ramach systemu kaskadowego przekazywania dróg mamy do czynienia
z analogicznymi zasadami przekazywania dróg jak na linii województwo - powiat. Przesłanki są te same. Uwaga - nie ma zastosowania art. 5a z lit. 1 (jest bezprzedmiotowy).
W tym przypadku powiat przekazuje odcinek dróg, w zgodzie z wymienionymi przesłankami i w analogicznym trybie a gmina zobowiązana jest do przejęcia dróg na zasadzie proporcjonalności.
W przypadku miast na prawach powiatu przekazywanie dróg powiatowych w dół w tym trybie jest bezprzedmiotowe.
Uwaga dodatkowa w zakresie art. 10 ust. 1 do 10 ust. 5d, tj. porównanie przepisów ogólnych, a szczególnych art. 10 ustawy, w ślad za orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 2020r syg akt I OSK 1800/20
„Kaskadowa dekategoryzacja dróg publicznych następuje według odmiennych reguł proceduralnych oraz temporalnych odnoszących się do momentu wystąpienia skutku przekazania zadań i kompetencji na inny podmiot administracyjny. Z charakteru regulacji zawartych w art. 10 ust. 5a-5f ustawy o drogach publicznych, jako lex specialis względem norm określonych w art. 10 ust. 3 ww. ustawy wynika, że do zmiany kategorii drogi w trybie kaskadowym nie stosuje się zarówno wymogu jednoczesnego zaliczenia tej drogi odpowiednią uchwałą do nowej kategorii, gdyż następuje to z mocy prawa, jak i wymogu, że pozbawienie i zaliczenie nie może być dokonane później niż do końca trzeciego kwartału danego roku, z mocą od 1 stycznia roku następnego.”
5e. Odcinek drogi wojewódzkiej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi powiatowej. Przepisy ust. 5c i 5d stosuje się odpowiednio.
Przedmiotowy zapis dotyczy stanu faktycznego odnoszącego się do wybudowania nowego odcinka drogi przez województwo własnym staraniem i kosztem.
Ustawodawca uznał, że zasady - szczegółowa procedura, z tą różnicą że odnosząca się do drogi niższej kategorii - ich przekazywania, są takie jak opisane w art. 5c i 5d.
5f. Odcinek drogi powiatowej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi gminnej.
Przepis ten dotyczy realizacji inwestycji drogowych w zakresie budowy (nie przebudowy) odcinka drogi wybudowanego kosztem i staraniem powiatu. Odnosi się do przekazania gminie odcinka drogi zastąpionego (konkretnie, bez proporcjonalności) nowym odcinkiem. Brak w tym przypadku działań ze strony zainteresowanych organów. Wszystko się dzieje z mocy prawa.
6. Drogom publicznym, obiektom mostowym i tunelom nadaje się numerację.
7. Numery drogom, po zaliczeniu ich do kategorii dróg publicznych, nadają odpowiednio:
1) drogom krajowym i wojewódzkim - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych
i Autostrad;
2) drogom powiatowym i gminnym - zarządy województw.
Ust. 6 stanowi zasadę w zakresie nadania numeracji, a ust. 7 stanowi delegację wykonawczą:
dla Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad do nadania drogom publicznym numerów, po ich zaliczeniu w trybie określonym przez zapisy ustawy, w zakresie dróg krajowych i wojewódzkich,
dla zarządów województw do nadania drogom publicznym numerów, po ich zaliczeniu, w trybie określonym przez zapisy ustawy, w zakresie dróg powiatowych i gminnych.
Tylko te organy uprawnione są, mocą przepisu ustawowego do wykonania tych zadań.
8. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad oraz zarządy województw prowadzą rejestry numerów nadanych drogom.
Przepis ten określa konkretny obowiązek, nałożony przez ustawodawcę na odpowiednio, Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad i zarządy województw w zakresie prowadzenia rejestrów numerów nadanych drogom.
9. Jednolite numery inwentarzowe, zwane dalej „JNI”, obiektom mostowym
i tunelom nadaje, na podstawie zgłoszeń zarządców dróg, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.
10. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad prowadzi rejestr JNI nadanych obiektom mostowym i tunelom.
Powyższe zapisy nakładają na Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad obowiązek nadania Jednolitego Numeru Inwentarzowego (JNI) obiektom mostowym
i tunelom. Podstawą do nadania takiego numeru jest zgłoszenie, do wystąpienia z którym zobligowany jest każdy zarządca drogi. Definicja zarządcy drogi znajduje się w art. 19 ust 1. Kto nim jest określa art. 19 ust 2:
dla dróg Krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad,
dla dróg wojewódzkich - zarząd województwa,
dla dróg powiatowych - zarząd powiatu,
dla dróg gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Również na Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad ustawodawca nałożył obowiązek prowadzenia rejestru JNI, nadanych przez niego obiektom mostowym
i tunelom.
11. Dla poszczególnych kategorii dróg właściwy zarządca drogi prowadzi ewidencję dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów.
12. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób numeracji oraz zakres, treść i sposób prowadzenia ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów, a także treść
i sposób prowadzenia rejestrów numerów nadanych drogom oraz rejestru JNI nadanych obiektom mostowym i tunelom, mając na względzie potrzeby zarządzania drogami publicznymi oraz gromadzenia danych o sieci tych dróg,
w ramach jednolitej metodyki systemu referencyjnego.
W ust. 11 nałożono na wszystkich zarządców dróg obowiązek prowadzenia ewidencji dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów. Z kolei ministrowi właściwemu do spraw transportu (tym eufemistycznym określeniem zastąpiono konkretną nazwę ministerstwa, która to nazwa, w trakcie kolejnych rekonstrukcji rządu może ulec zmianie - oznacza zakres przedmiotowy działań urzędu, w tym obowiązków - jest konstrukcją bardziej trwałą) udzielono w ust. 12 delegacji ustawowej do wydania odrębnego aktu prawnego - rozporządzenia, będącego przepisem wykonawczym,
w zakresie :
sposobu numeracji dróg,
zakresu, treści i sposobu prowadzenia ewidencji dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów,
treści i sposobu prowadzenia rejestrów numerów nadanych drogom,
w odniesieniu do danych kategorii dróg i obiektom drogowym zlokalizowanym w ich ciągu - rejestru w systemie Jednolitej Informacji Inwentarzowej (JNI) nadanych obiektom mostowym i tunelom.
Słowem by uczynić z numeracji i ich rejestru w odniesieniu do różnych kategorii dróg
i obiektów drogowych usystematyzowaną całość, zgodnie z wymogami przedmiotowej delegacji ustawowej.
Na podstawie cytowanego art. 10 ust. 12, wypełniając obowiązek nałożony przez ustawodawcę, wprowadzono do obrotu prawnego rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 5 maja 2005 r. w sprawie sposobu numeracji i ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz rejestru numerów nadanych drogom, obiektom mostowym i tunelom (Dz. U. z 2005 r. Nr 67, poz. 582), który jest podstawowym aktem prawnym (bardzo obszernym) zawierającą szczegółową instrukcję w zakresie dokumentacji drogowej i obowiązków organów zgodnie z zapisami ustawowymi zawartymi w art. 10 ust. 6 do art. 10 ust. 11.
Stan prawny 16 stycznia 2023 r.